4 Μαρ 2013



Βιογραφία Άκου Δασκαλόπουλου
(Κείμενο: Οδυσσέας Ξένος)

Ο Άκος (Κυριάκος) Δασκαλόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1937, από φτωχική οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν υδραυλικός και είχε δύο αδελφούς. Από μικρός διάβαζε πολύ ποίηση, λογοτεχνία, φιλοσοφία, δοκίμια κ.α. Το 1962 διακρίθηκε σε διαγωνισμό στιχουργικής. Το βραβείο ήταν να μελοποιήσει το κομμάτι ο Μίκης Θεοδωράκης. Αυτό το 1ο τραγούδι του «Μέσα στα μαύρα σου μαλλιά» ήταν αφιερωμένο στην Καίτη Κανδηλώρου με την οποία ήταν ερωτευμένος.

Το 1967 σε σοβαρό τροχαίο, όπου οδηγούσε ο Αλέκος Ουδινότης, ο Άκος εκπαραθυρώθηκε από την θέση του οδηγού και τραυματίστηκε βαριά. Τα θραύσματα του γυαλιού είχαν σαν αποτέλεσμα να χάσει την όραση από το αριστερό του μάτι. Το 1968 απέκτησε την Ψαριανή, ένα κόκκινο τρεχαντήρι, μέσα στο οποίο πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του μέχρι το 1982. Το 1974 παντρεύτηκε την ηθοποιό Χριστίνα Αυλιανού, με την οποία έζησε μέχρι το 1978, οπότε και χώρισαν.

Εκτός από τη στιχουργική του δραστηριότητα ο Άκος Δασκαλόπουλος εξέδωσε και 4 ποιητικές συλλογές. Το 1966 το «Σχήμα της απουσίας», το 1970 το «Φύλλωμα», το 1976 το «Ερημονήσι», και το 1991 το «Διασκεδαστικός Υλισμός». Έγραψε επίσης 2 θεατρικά έργα το «Μάσιγγα» και το «Αλέξανδρος» και τους στίχους των τραγουδιών σε μουσική Γιώργου Χατζηνάσιου για το παιδικό θεατρικό «Ο Τραχανάς των ουρανών».

Ένας από τους πρώτους ανθρώπους των γραμμάτων αλλά και της φιλοσοφίας που γνώρισε ο Άκος Δασκαλόπουλος ήταν ο στοχαστής Ζήσης Οικονόμου (1911-2005), ο οποίος του γνώρισε την άποψη των ανατολικών θρησκειών.

Η δεύτερη προσωπικότητα που επηρέασε τον Άκος Δασκαλόπουλος ήταν ο υπερρεαλιστής ποιητής Ανδρέας Επειρίκος (1901-1975). Στην διάρκεια συχνών συνευρέσεων τους του διάβαζε επί ώρες αποσπάσματα του τολμηρού ανέκδοτου κειμένου  του Μεγάλου Ανατολικού ή τον φωτογράφιζε.

Τέλος ο Νίκος Καρούζος (1926-1990) ήταν εκτός από στενός φίλος της νεότητας του Α. Δ και σημαντικός παράγοντας στην διαμόρφωση σκέψης και άποψης. Είχαν πολλές συζητήσεις πάνω σε θέματα μεταφυσικής που ενδιέφεραν και τους δύο, αλλά και παθιασμένες παρτίδες τάβλι. 

Ο Άκος έζησε όλη του τη ζωή δίχως πλούτη με μόνο επάγγελμα την στιχουργική, σε ένα μικρό νοικιασμένο διαμέρισμα παρέα με τους φίλους του, τα βιβλία του και την μουσική.

Πέθανε απρόσμενα το 1998 σε ηλικία 66 ετών.

Στην δισκογραφία άρχισαν να εμφανίζονται σιγά-σιγά τραγούδια του από το 1966. Εκτός από την περιστασιακή, όπως θα αποδειχτεί, συνεργασία του με τον Θεοδωράκη και τον Μαρκόπουλο, οι συνθέτες με τους οποίους συνέπραξε τα πρώτα χρόνια είναι ο Νότης Μαυρουδής, ο Γιάννης Σπανός και ο Μίμης Πλέσσας.

Η εμπλοκή του Άκου Δασκαλόπουλου στην υπέροχη ιστορία του «Νέου Κύματος» φαίνεται και από την σταθερή παρουσία του στους «πρώτους δίσκους» τραγουδιστών που ταυτίστηκαν με το μουσικό αυτό ρεύμα, όπως η Σούλα Μπιρμπίλη, η Αρλέτα, η Καίτη  Χωματά, ο Μιχάλης Βιολάρης, η Πόπη Αστεριάδη, ο Γιάννης Πουλόπουλος και η Ρένα Κουμιώτη. Το γεγονός αυτό, καθώς και το ύφος των στίχων του, καθιστούν τον Άκο Δασκαλόπουλο αδιαμφισβήτητα έναν από τους βασικούς συντελεστές του Νέου Κύματος.

Στις αρχές της 10ετίας του ’70 άρχισε να συνεργάζεται με συνθέτες, που κατατάσσονται στο Νέο Κύμα, αλλά με χαρακτηριστικά που προσεγγίζουν σιγά-σιγά το λαϊκό τραγούδι: τον Σταύρο Κουγιουμτζή, τον Λίνο Κόκοτο, τον Γιώργο Κοντογιώργο και τον Μιχάλη Τερζή.

Τις δεκαετίες ‘60 και ‘70 ήταν σύνηθες φαινόμενο ένα τραγούδι να πρωτοακουστεί και να αγαπηθεί χάρις στην προβολή του μέσα από τον ελληνικό κινηματογράφο. Αυτό συνέβη για τουλάχιστον 10 τραγούδια του Άκου τις περισσότερες φορές σε μουσική Μίμη Πλέσσα. Πρόκειται για τις ταινίες «Νo mister Johnson », «Οι θαλασσιές οι χάντρες», «Σιλουέτες», «Ο ψεύτης», «Πεθαίνω κάθε ξημέρωμα», «Η παριζιάνα». Φυσικά πάντα μεταξύ των συντελεστών μιας ταινίας αναφέρεται ο συνθέτης, αλλά ποτέ ο στιχουργός.

Από αριθμητικής σκοπιάς τη μουσική στα περισσότερα τραγούδια του Άκου Δασκαλόπουλου έχει γράψει ο Μίμης Πλέσσας (41). Ακολουθούν ο Νότης Μαυρουδής (30), ο Μιχάλης Τερζής (23), ο Γιώργος Κοντογιώργος (22), ο Σταύρος Κουγιουμτζής (20) και ο Λίνος Κόκοτος (20). Στο σύνολο των 300 τραγουδιών του Άκου τα μισά (155) είναι γραμμένα από τους 6 αυτούς συνθέτες.

Υπάρχουν όμως κάποιες διαφορές στις συνεργασίες αυτές. Για παράδειγμα τα 41 κομμάτια του Μίμη Πλέσσα κυκλοφόρησαν όλα σε ένα διάστημα 6 ετών (1966-1972). Έκτοτε καμία συνεργασία των δυο καλλιτεχνών δεν καταγράφεται. Κάτι αντίστοιχο παρατηρείται με τα 20 τραγούδια του Λίνου Κόκκοτου (1968-1971) και με τα 22 του Γιώργου Κοντογιώργου (1969-1975), αν και αυτό εξηγείται επειδή ο τελευταίος έκανε μια γενικότερη στροφή προς την λόγια μουσική. Αντίθετα η συνεργασία του Άκου με τον Νότη Μαυρουδή και τον Μιχάλη Τερζή αποδεικνύεται διαχρονική. Τα 29 κομμάτια του πρώτου εκτείνονται χρονολογικά από το 1966 ως το 2001 και τα 23 του δεύτερου από το 1974 ως το 1997.

Μια άλλη παράμετρος που διαφοροποιεί τις συνεργασίες είναι αν τα κομμάτια ήσαν μεμονωμένα ή αποτελούσαν μέρος ευρύτερης συλλογής/δίσκου. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ‘60 οι περισσότερες συνθέσεις του Μίμη Πλέσσα, του Γιάννη Σπανού κ.α.  κυκλοφορούσαν σε 45άρια. Από την αρχή της 10ετίας του ‘70 παράγονται αρκετοί δίσκοι 33 στροφών με προβολή όμως του ερμηνευτή και συνεργασία περισσότερων του ενός συνθετών και στιχουργών (Γιάννης Πουλόπουλος 1 και 2, Πόπη Αστεριάδη 1 και 2, Καίτη Χωματά 1, 2, 3, Αρλέτα 1 και 2, τα τραγούδια του Βιολάρη 1 και 2,  κλπ). Το 1969 για 1η φορά συμπεριλαμβάνονται 4 κομμάτια του Άκου σε έναν δίσκο («Οι ώρες» του Λίνου Κόκοτου) και το 1970 είναι η 1η φορά που όλα τα κομμάτια ενός δίσκου είναι του Άκου. Πρόκειται για τον δίσκο «Γύφτισα μέρα» του Γιώργου Κοντογιώργου, κάτι που επαναλαμβάνεται το 1971 στον δίσκο «Ο κήπος» πάλι του Λίνου Κόκοτου. Το 1974 προς το τέλος της πρώτης αυτής γόνιμης περιόδου κυκλοφορεί ένας δίσκος όπου ένας στιχουργός, ο Άκος, αντιστοιχεί σε δύο συνθέτες (Μιχάλης Τερζής και Αμάραντος Αμαραντίδης), κάτι που δείχνει το ιδιαίτερο βάρος που αρχίζει να αποκτά ο Άκος σαν καλλιτέχνης.

Στην 1η δημιουργική περίοδο του ο Άκος Δασκαλόπουλος (1966-1976) συνεργάστηκε μεμονωμένα και με άλλους καλλιτέχνες με αποτέλεσμα μερικές φορές απρόσμενο. Έτσι καταγράφεται το κομμάτι «Να διώξω τα σύννεφα» με την Ηλέκτρα Παπακώστα, ένα τραγούδι με τον Ζαμπέτα (ο Αντώνης κι ο Μηνάς) και δύο άλλα  με τον φίλο του Γιώργο Ρωμανό σε στυλ ποπ. Επίσης ιδιαίτερη θέση έχουν τα τραγούδια που γεννήθηκαν από την συνεργασία του με τον μουσικολόγο και συνθέτη Κώστα Μυλωνά (1973-1976).

Η 1η αυτή περίοδος κλείνει το 1976 με έναν δίσκο μοναδικό στο είδος του, εμπνευσμένο από τη ζωγραφική του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ σε μουσική Νότη Μαυρουδή, όπου ο Άκος γράφει το σύνολο των στιχουργημάτων.

Εκτός από αυτή την συλλογή, που χάρις στις υπέροχες φωτογραφίες θεωρείται συλλεκτική, και πολλές άλλες παραγωγές δίσκων ήσαν ιδιαίτερα καλαίσθητες με εξώφυλλα φιλοτεχνημένα από γνωστούς ζωγράφους, όπως ο Νίκος Χουλιαράς (Οι Ώρες, Ο κήπος), ο Γιάννης Μιγάδης (Γύφτισσα μέρα), ο Αλέκος Φασιανός (Του έρωτα τ’ αντάρτη), ο Χρήστος Καρράς (Στ’ ουρανού τα περιβόλια).

Οι πολύ μεγάλες εμπορικές επιτυχίες, προέρχονται κυρίως από την πρώτη αυτή φάση:

-του Γιάννη Μαρκόπουλου («Τα παλληκάρια» κ.α.)

-του Γιάννη Σπανού («Σ’ αυτό το ακρογιάλι» κ.α.)

-του Μίμη Πλέσσα («Βρέχει πάλι απόψε», «Έκλαψα χτες σα μέτρησα» κ.α.) και του Λίνου Κόκοτου («Γειτονάκι μου», «Όσα δε βάνει ο λογισμός» κ.α.), όλα ερμηνευμένα από τον Γιάννη Πουλόπουλο

-του Νότη Μαυρουδή («Φώναξέ με αγάπη» με την Αρλέτα, «Είν’ αβάσταχτο να φεύγεις» με την Ελένη Βιτάλη κ.α.)

-του Σταύρου Κουγιουμτζή με τη σφραγίδα του μεγάλου Γιώργου Νταλάρα («Το πουκάμισο το θαλασσί», «Το σακάκι μου κι αν στάζει», «Πούναι τα χρόνια» κα.) ή άλλων («Παραμύθι ξεχασμένο», «Ήσουν ωραία όταν γελούσες» κ.α.)

Για λόγους που έχουν ίσως να κάνουν με συμβόλαια δισκογραφικών εταιριών (ο Άκος Δασκαλόπουλος είχε πολυετή και στενή συνεργασία με την Lyra του Πατσιφά) σε μερικά τραγούδια ο Άκος έκανε χρήση του ψευδωνύμου «Μάριος Κορφιάτης» (από το επίθετο της 1ης του αγάπης Καίτης Κορφιάτη, μετέπειτα Κανδηλώρου).

Στην 2η περίοδο του στιχουργού από το 1978 ως το 1998 καταγράφεται μια αλλαγή στις επιλογές των συνεργατών του επί το λαϊκότερο. Εμφανίζονται έτσι ολόκληροι δίσκοι 33 στροφών με τον Πολυκανδριώτη, τον Καπλάνη, τους αδελφούς Τάσο και Χρήστο Ιωαννίδη και τον Μαθιέλλη. Υπάρχουν βέβαια και συνεργασίες με δημιουργούς του έντεχνου χώρου, όπως ο Διονύσης Τσακνής, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ο Παντελής Θαλασσινός.

Το 1981 λαμβάνει μέρος στους αγώνες τραγουδιού του Μάνου Χατζιδάκι στην Κέρκυρα με το τραγούδι «Νυχτωδία» του Μιχάλη Τερζή, χωρίς διάκριση, αλλά και μόνη η συμμετοχή σε τέτοια εκδήλωση αποτελεί ύψιστη τιμή.

Το 1982, συμμετέχει σε μια πολύ πρωτότυπη δουλειά, του στενού φίλου του Μιχάλη Τερζή. Πρόκειται για τον δίσκο «Αρχαία Λυρικά», όπου ο Άκος προτείνει μεταφράσεις αρχαίων επιγραμμάτων και στίχων, που στη συνέχεια ο συνθέτης μελοποιεί.

Το 1994 κυκλοφορεί η συλλογή «Χίλιες και μια νύχτες πάλι» ένα μουσικό συμπίλημα 12 τραγουδιών του νεαρού φίλου του Μίνωα Μάτσα, που εναλλάσσονται με 8 αφηγήσεις, εμπνευσμένα από το γνωστό θέμα της Σεχραζάντ, με ερμηνεύτρια την τελευταία του αγάπη, την όμορφη Αθηνά Μόραλη.

Από αυτή την δεύτερη περίοδο τέλος, αξίζει να υπογραμμιστούν δύο ιδιαίτερες συνεργασίες:

-η μία είναι με τον Μάνο Χατζιδάκι δύο φορές στο «Τριαντάφυλλο» και στο «Μαγικό χαλί» με ερμηνεύτρια την μυθική Φλέρυ Νταντωνάκη.

-η άλλη είναι με τον στενό του φίλο Μάνο Λοΐζο δύο φορές στο «Καρτ ποστ» και στο «Αχ τα μάτια σου» με ερμηνεύτρια την Δήμητρα Γαλάνη

Σύμφωνα με πληροφορίες, είχε δύο ραδιοφωνικές εκπομπές στην Κρατική Ραδιοφωνία «Η μουσική της ποίησης» και «Η μουσική της Ανατολής».

Το 1987 ήταν το τιμώμενο πρόσωπο και ο κεντρικός ομιλητής στις Πολιτιστικές εκδηλώσεις Δ΄ Ιθωμαία Αρχαία Μεσσήνη-Βαλύρα ’87. Πολλές φορές συμμετείχε και στήριξε τις εκδηλώσεις «Λοίζια» που γίνονταν στη Γλώσσα Σκοπέλου, όπου έμενε συχνά. Το 1989 εκπροσώπησε την Ελληνική πολιτεία στις Πολιτιστικές εκδηλώσεις της Μελβούρνης στην Αυστραλία μαζί με τον συνθέτη Μιχάλη Τερζή.

Τρία χρόνια μετά τον θάνατο του παρουσιάστηκε το 2001 στο Ηρώδειο το συμφωνικό Ορατόριο του Τάσου Ιωαννίδη «Αποκάλυψις Ιωάννου του Θεολόγου», όπου ο Άκος είχε αναλάβει τη μεταγραφή-προσαρμογή κειμένων, που έντυσε μουσικά ο συνθέτης.

Το συνολικό έργο του Άκου Δασκαλόπουλου περιλαμβάνει σε τριανταδύο  χρόνια δημιουργίας, 4 ποιητικές συλλογές και 300 τραγούδια, σε συνεργασία με 44 συνθέτες, ερμηνευμένα από 86 τραγουδιστές, χωρίς να υπολογιστούν οι επανεκτελέσεις.

Ο Άκος Δασκαλόπουλος ήταν ένας «ερωτικός τζίτζικας» που αγαπούσε την ποίηση, θαύμαζε τα Δημοτικά τραγούδια και τον Καραγκιόζη. Ενθουσιαζόταν από κάθε μορφή Υπερρεαλισμού στην τέχνη και έζησε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του κοντά στην θάλασσα και τους ανθρώπους της. (επιμέλεια κειμένου: Οδυσσέας Ξένος)

1 σχόλιο:

LAMPA είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.